جراح مغز و اعصاب کشور

دیابت در سالمندان

با افزایش سن و رسیدن به سنین 70 ـ 60 سالگی ، بروز دیابت افزایش می‎یابد. در این سنین شیوع دیابت 3 برابر بیش از سنین میانسالی است.

شمار افرادی که با داشتن نیم قرن سابقه دیابت در دهه های هفتاد ، هشتاد و نود عمر خود، سرحال و فعالند رو به افزایش است ولی چه بسا برخی افراد با سابقه 50 ـ 40 ساله‎ی دیابت باید مشکلات مربوط به آسیب ناشی از دیابت و نیز مشکلات مربوط به افزایش سن را بپذیرند.

یکی از مشکلات دیابت در افراد مسن آن است که شخص ممکن است مبتلا به بیماری دیگری نیز باشد که کنترل قندخون را مشکل تر سازد. به علاوه ممکن است بیمار به علت بالا بودن قندخون در طی چند سال قبل از تشخیص، دچار عوارض دیابت شود و این عوارض در سنین کهنسالی بروز کند.

وضعیت سلامت افرادی که از کودکی مبتلا به دیابت بوده اند ممکن است در سنین بالا به دلیل عوارض دراز مدت دیابت که در حال پیدایش هستند رو به ضعف بگذارد.

اگر فرد دیابتی تحت مراقبت فردی مسئول قرار گیرد و اگر بیمار همکاری خوبی داشته باشد امکان کنترل مناسب قندخون فراهم خواهد بود.

دیابت چیست؟

بیماری دیابت نوعی اختلال متابولیک است که در آن بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست و یا نمی‌تواند از آن به درستی استفاده نماید.

هنگامی که گلوکز (قند) وارد جریان خون می‌شود، لوزالمعده برحسب میزان قند موجود در خون، مقدار مناسبی انسولین را آزاد می‌کند. انسولین هورمونی است که باعث می‌شود گلوکز به داخل سلول‌ها وارد شود و سلول‌ها بتوانند از آن استفاده کرده و انرژی تولید نمایند. چنانچه بدن قادر نباشد به مقدار کافی انسولین تولید کند و یا نتواند از انسولین آزاد شده توسط لوزالمعده به درستی استفاده نماید، سوخت‌وساز (متابولیسم) بدن دچار مشکل شده و میزان گلوکز (قند) خون افزایش می‌یابد. این افزایش گلوکز در طولانی مدت فرد را دچار مشکلات سلامتی کرده و باعث می‌شود تا عوارض مختلفی در او بروز پیدا نماید.

تشخیص دیابت در سالمندان

نشانه های بیماری دیابت در سالمندان کمتر از افراد کم سال مشهود است. سالمندان معمولاً دچار تشنگی شدید یا افزایش و تکرر ادرار نمی‎شوند، اما ممکن است بی حال و مریض احوال باشند و یا علی رغم اشتهای طبیعی ، وزنشان به تدریج کم شود. از این رو انجام آزمایش خون برای بررسی وجود قندخون بالا در افراد کهنسال ضروری است و باید به عنوان جزئی از معاینه معمول آنها به شمار آید زیرا در این افراد ممکن است ماهها یا سالها پس از آسیب بافتی ناشی از افزایش قندخون دیابت تشخیص داده شود.

معیارهای آزمایشگاهی تشخیص دیابت در سالمندان همچون دیگر گروههای سنی است ولی آنچه اهمیت دارد توجه به احتمال وجود دیابت با علامتهای بالینی بسیار خفیف و غیر اختصاصی و انجام بررسی های آزمایشگاهی لازم برای کشف آن است.

 انواع بیماری دیابت

بیماری دیابت انواع مختلفی دارد که از جمله‌ انواع شایع آن، میتوان به دیابت نوع ، دیابت نوع  و پیش‌دیابت اشاره کرد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید آن است که هر یک از انواع دیابت نوع ۱، نوع ۲ و پیش‌دیابت، باعث بروز علائم یکسانی در افراد می‌شوند. به‌همین دلیل در ادامه ابتدا به بررسی علائم دیابت در افراد می‌پردازیم و سپس هر یک از انواع دیابت و علل بروز آن را به اختصار شرح خواهیم داد.

علائم و نشانه‌های بیماری دیابت

ازجمله علائم اصلی بیماری دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

تکرر ادرار و شب ادراری؛

خشکی دهان و تشنگی بیش‌ازحد؛

احساس گرسنگی شدید؛

تغییرات رفتاری؛

تاری دید؛

افت قند خون فرد در سالمند دیابتی

در هر فرد مبتلا به دیابت ، قندخون باید در محدوده طبیعی ( یعنی 110 ـ 70 میلی گرم در دسی لیتر ) باشد ولی افرادی که قندخون طبیعی دارند بیش از افرادی که قندخون آنها بالاتر از محدوده طبیعی است ، در معرض افت قندخون هستند.

افراد جوان در مقایسه با سالمندان ، معمولاً حملات ناشی از افت قندخون را سریعتر شناسایی و درمان می‎کنند. به دنبال افت قندخون تغییراتی در جریان خون مغز رخ می‎دهد که ممکن است سرخرگهای سفت شده ی سالمندان نتوانند این تغییرات را به راحتی بپذیرند. سالمندان دیابتی که تنها زندگی می‎کنند ممکن است بر اثر افت قندخون زمین بخورند یا بی هوش شوند.

پایین افتادن قندخون موجب لرزیدن شخص و در نتیجه پایین آمدن دمای بدن نیز می‎شود. در افراد سالمند ممکن است به دلالیل مختلف بدون پایین آمدن قندخون نیز دمای بدن پایین بیاید.

نشانه های آغاز حمله افت قندخون

اغتشاش شعور یا فراموشی ، رنگ پریدگی، تعریق، تحریک پذیری و کندی چشمگیر در واکنشها ، از افت قندخون حکایت دارد. در صورت مشاهده این علامتها باید سریعاً قندخون اندازه گیری شود. اگر نمی‎توانید قندخون را اندازه بگیرید، اندکی قند به بیمار بخورانید و آثار آن را مشاهده کنید.

انجام حرکات و فعالیتهایی که فرد به آنها عادت ندارد می‎تواند به پایین افتادن قندخون کمک کند ، مثلاً در هوای آفتابی که معمولاً سالمندان علاقه به انجام کارهای باغبانی دارند، ممکن است چنین حالتی رخ دهد.

توجه داشته باشید که در هوای سرد ، خطر افت قندخون و افت دمای بدن مضاعف می شود، لذا در صورت امکان ، اینگونه مواقع نزد بستگان خود بمانید تا هوا بهتر شود. فرد سالمند ممکن است خوردن یک وعده غذا را فراموش کند، از این رو بهتر است اوضاع را تحت نظر داشته باشید.

با یک نگاه اجمالی بر آمارها، می‌توان دریافت که میزان شیوع دیابت در سالمندان به شدت رو به افزایش است و تشخیص و کنترل دیابت در این افراد، مشکلات زیادی را به همراه دارد. افراد سالمند به علت کهولت سن به بیماری‌های گوناگونی دچار هستند. بنابراین نیاز به مراقبت بیش‌تری جهت جلوگیری از ابتلا به عوارض جانبی بیماری دیابت دارند. با توجه به شیوع سریع دیابت در جهان و به‌ویژه در جمعیت سالمند، لازم است تا آگاهی افراد جامعه نسبت به این بیماری بالا رود زیرا این بیماری یکی از عوامل اصلی مرگ‌ و میر در جهان تلقی شده و ممکن است در سال‌های آینده جمعیت بسیار زیادی را تحت تاثیر قرار دهد.

در این مقاله سعی کردیم تا با رعایت اختصار، اطلاعات جامعی را در رابطه با بیماری دیابت در اختیار شما عزیزان قرار دهیم و نکات مربوط به مراقبت از سالمندان دیابتی را ذکر نماییم. امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.