جراح مغز و اعصاب کشور

استرس پس از تروما چیست؟

اختلال اضطراب پس از سانحه یک اختلال روانی است که در پی تجربه یا مشاهده ی یک اتفاق وحشتناک اتفاق میافتد. فلش بک، کابوس و اضطراب شدید و فکر ناخواسته به رخداد از علائم این اختلال است.

کنار آمدن برای اکثر کسانی که دچار سانحه می شوند دشوار است اما به مرور زمان و با مراقبت از خود معمولا حالشان بهتر میشود. اگر علائم بد تر شود، تا چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد و در عملکرد روزمره اختلال ایجاد کند، ممکن است مبتلا به PTSD شده باشید.

استفاده از روش های موثر درمان بعد از مشاهده ی علائم PTSD برای کاهش علائم و بهبود عملکرد حیاتی است. همچنین توصیه می کنیم که تست اضطراب رایگان درمانکده را امتحان کنید.

چگونه (PTSD)شروع می گردد؟

PTSD میتواند پس از هر حادثه تلخی آغاز گردد. یک حادثه تلخ ، حادثه ای میباشد که ما در آن احساس خطر می کنیم ، زندگی مان در معرض تهدید است یا  شاهد مردن و یا مجروح شدن دیگران باشیم.بعضی از نمومه  های بارز حوادث تلخ شامل موارد زیر می باشد:

 حوادث شدید جاده ای ؛

 درگیری های نظامی؛

تجاوزهای شدید شخصی (مانند: تجاوز جنسی,حمله فیزیکی,سو ئ استفاده,دزدی,زور گیری) ؛ 

به گروگان گرفته شدن؛     

حملات تروریستی؛

اسیر جنگی بودن؛ 

حوادث ناگوار طبیعی یا حاصل دست بشر ؛   

داشتن بیماری های لاعلاج؛       

حتی شنیدن حوادث غیر منتظره و یامرگ ناگهانی یک دوست و یا فامیل می تواند اغاز گر PTSD باشد   

خاطرات آزار دهنده

علائم خاطرات آزار دهنده عبارت است از:

تکرار خاطرات پریشان کننده از رویداد به صورت غیر ارادی

تداعی رویداد به طوری که انگار دوباره درحال وقوع است (فلشبک)

خواب یا کابوس های آزار دهنده درمورد رویداد

پریشانی شدید عاطفی یا واکنش فیزیکی نسبت به چیزی که شما را به یاد سانحه می اندازد

اجتناب

علائم اجتناب شامل موارد زیر است:

تلاش برای اجتناب از صحبت یا فکر درمورد سانحه

اجتناب از مکان، افراد یا فعالیت هایی که شما را یاد سانحه می اندازد

تغییرات منفی در تفکر و روحیه

علائم این وضعیت عبارتند از:

افکار منفی درمورد خود، دیگران یا دنیا

احساس نا امیدی به آینده

اختلال در حافظه، مثلا فرد جنبه های مهم سانحه را به خاطر نمی آورد

مشکل در حفظ روابط صمیمانه

احساس دور شدن از خانواده و دوستان

بی میلی به فعالیت هایی که فرد قبلا از آن لذت میبرد

به سختی می تواند احساسات مثبت را تجربه کند

بی تفاوتی و بی حسی عاطفی

تغییر در واکنش های فیزیکی و عاطفی

علائم این وضعیت (که علائم برانگیختگی هم نامیده می شود) عبارتند از:

به سادگی میترسد و مبهوت می شود

همیشه منتظر وقوع یک حادثه ی خطرناک است

رفتار مخرب، مانند مصرف زیاد الکل یا رانندگی با سرعت بالا

اختلال در خواب

اختلال در تمرکز

کج خلقی، فوران خشم یا رفتار خشونت آمیز

حساس گناه یا شرمساری

علائم و نشانه های این وضعیت در کودکان شش ساله یا کوچکتر شامل موارد زیر است:

سانحه یا جنبه های آسیب زای آن را در بازی های خود دوباره اجرا می کند

کابوس هایی که ممکن است جنبه هایی از سانحه را در خود داشته باشد یا نداشته باشد

آیا هر کسی بعد از یک حادثه دچار  PTSDمی گردد؟

نه. اما تقریبا هر کسی علایم PTSD را در طی ماه اول تجربه خواهد کرد. این بشما کمک خواهد کرد که  به پیش بروید و همچنین  باعث فهم آن تجربیات تلخ می گردد. این یک  واکنش استرسی حاد میباشد. اغلب افراد پس از چند هفته بآرامی با اتفاقات پیش آمده کنار می آیند و علایم استرس بمرور از بین میروند.

 اما همه خوش شانس نیستند . حدود یک سوم افراد متوجه می شوند که علائمشان ادامه پیدامی کند و نمی توانند با آنچه که اتفاق افتاده است کنار بیایند . گویی که راه خلاصی وجود ندارد . علائم استرس پس از حادثه، اگر چه ذاتاً طبیعی می باشند ، اما وقتی علائم طولانی گردند  خود تبدیل به یک مشکل می گردد که به آن بیماری استرس پس از حادثه (PTSD) می گویند .

ویژگی های اختلال پانیک در کودکان

ویژگی اصلی وحشت زدگی یا اختلال پانیک یک دوره ترس یا ناراحتی شدید است که بطور ناگهانی شروع شده و بسرعت – معمولا در عرض ده دقیقه یا کمتر به اوج خود می رسد.

وقتی در مورد یک کودک اختلال پانیک تشخیص داده می شود که دچار حداقل دو حمله اضطراب غیرمنتظره شده باشد.

حمله اضطراب یا پانیک اضطراب شدید و ناگهانی و بدون دلیل است که فرد حداقل ۱ ماه دچار نگرانی این است که دوباره دچار حمله شود کنترلش را ازدست دهد و دیوانه شود.

اغلب با احساس خطر یا احساس پیامدهای شوم قریب الوقوع و تمایل به فرار و حداقل با نمودار شدن چهار مورد از مواردی چون تپش قلب، عرق کردن، سوز، احساس تنگی نفس یابسته شدن راه گلو، احساس خفگی، درد یا ناراحتی در قفسه سینه، تهوع یا ناراحتی شکمی، احساس سرگیجه یا منگی، مسخ واقعیت یا شخصیت، ترس از دیوانه شدن یا از دست دادن کنترل، ترس از مرگ و برافروختگی نمودار می شود که بدون حالتهای گذرهراسی در افراد مبتلا قابل تشخیص است.

علت حملات پانیک چیست؟

به درستی مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز وحشت زدگی و اختلال پانیک می‌شوند، ولی این فاکتورها ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

ژنتیک

استرس زیاد

تمایل زیاد به احساسات منفی و حساسیت زیاد در برابر موقعیت‌ها و رویدادهای استرس‌زا

تغییراتی در عملکرد برخی قسمت‌های مغز

حمله پانیک در ابتدا به یکباره و بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد؛ ولی به مرور زمان بودن در شرایط و موقعیت‌هایی خاص آن را تحریک خواهد کرد.

دلایل حملات پانیک و اختلال پانیک

اگرچه علت های دقیقی برای حملات پانیک و اختلال پانیک مشخص نشده است، وجود این اختلال در خانواده محتمل است.

هم چنین به نظر می رسد بین تغییرات مهم زندگی مثل فارغ التحصیل شدن از دانشگاه و ورود به شغل ، ازدواج، بچه دار شدن، مرگ عزیز ، طلاق یا از دست دادن شغل با بروز حملات پانیک ارتباط وجود دارد.

چگونگی تشخیص اختلال پانیک

پزشک با مشاهده‌ علائم فرد تشخیص می‌دهد که او به حمله‌ی پانیک یا دیگر بیماری‌ها مانند بیماری قلبی یا تیروئید مبتلا است.

برای یک تشخیص دقیق باید این موارد انجام شود

معاینه‌ کامل بالینی و فیزیکی

آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید و انجام نوار قلب و الکتروکاردیوگرام (ECG  یا EKG) برای بررسی عملکرد قلب

گاهی هنگام مراجعه فرد به مطب پزشک از او خواسته می‌‌شود که پرسشنامه‌ مخصوصی را پر کند و اگر الکل یا هر نوع ماده‌ مخدر دیگری را مصرف می‌کند پزشک خود را در جریان بگذارد.

ضوابط تشخیص اختلال پانیک

لزوماً همه‌ افرادی که وحشت‌زدگی را تجربه می‌کنند به اختلال پانیک مبتلا نیستند. برای تشخیص اختلال پانیک باید به این عوامل توجه کرد:

شما مرتب به حمله‌های وحشت‌زدگی غیر منتظره دچار می‌شوید.

فاصله بین دو حمله یک ماه باشد و به دلیل نگرانی از تکرار دوباره‌، حمله ایجاد شده باشد. فرد مدام هراس داشته باشد که حمله دوباره تکرار شود و به همین دلیل کنترل خود را از دست داده، حالت جنون پیدا کرده و یا احساس کند قرار است دچار حمله قلبی شود. از طرفی تغییرات عمده در رفتار فرد، مانند دوری کردن از موقعیت‌های تحریک‌کننده‌ حمله پانیک هم باید مورد توجه قرار گیرند.

حمله‌ی پانیک در نتیجه مصرف دارو، بیماری یا دیگر مشکلات روانی مانند هراس اجتماعی (social phobia) یا اختلال وسواس فکری یا عملی  (obsessive-compulsive disorder) ایجاد نشده است.

آگورافوبیا چیست؟

آگورافوبیا یا گذرهراسی یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که فرد از شرایط و مکان‌هایی که ممکن است باعث ایجاد پانیک در او شوند و یا در وی احساس به دام افتادن، شرمساری و درماندگی ایجاد کند، می‌ترسد و اجتناب می‌کند.

در این حالت، فرد از یک موقعیت واقعی و یا تصوری مانند حمل و نقل عمومی، بودن در فضاهای باز و یا بسته، در صف ماندن و یا در جمعیت بودن می‌ترسد. در موارد حاد، فرد تنها در خانه خود احساس امنیت می‌کند. اضطراب با این فکر که اگر اضطراب من شدید شود راهی برای فرار و یا کمک گرفتن ندارم، ایجاد می‌شود.

اکثراً آگورافوبیا یا گذرهراسی بعد از یک یا دو حمله پانیک ایجاد می‌شود و پس از آن فرد همواره نگران آن است که بار دیگر دچار حمله نشود، بنابراین از مکان‌ها و شرایطی که تصور می‌کند ممکن است دچار حمله شود، اجتناب می‌کند. گروه کوچکتری از افراد مبتلا ممکن است به آگورافوبیا بدون حملات پانیک دچار شوند. در این افراد، ترس ممکن است از وقایع اضطراب‌زای کوچکتری مانند بیماری، تصادف و حتی یک تنبیه و انتقاد به‌وجود بیاید.

دلایل آگورافوبیا چیست ؟

1-آگورا فوبیا می تواند به علت مشکلات در سیستم عصبی ایجاد شود و این نیز به خاطر دلایل بیولوژیکی است.

2- ابتلا یک فرد در خانواده به آگورافوبیا، افزایش احتمال این بیماری در دیگر افراد خانواده را نشان می دهد و این امر  به دلیل عوامل ژنتیکی است.

3-اگر فردی در معرض یک آسیب روحی قرار داشته باشد، مانند آزار و اذیت و یا از دست دادن یکی از نزدیکان، ممکن است به آگورافوبیا مبتلا شود.

نشانه‌های آگورافوبیا یا گذر هراسی عبارت است از ترس از:

در خانه تنها ماندن؛

شلوغی و ماندن در صف؛

فضاهای بسته مانند سینما، آسانسور و یا فروشگاه‌های کوچک؛

فضاهای باز مانند پل‌ها یا محوطه پارکینگ؛

حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس، هواپیما یا قطار؛

از دست دادن کنترل در مکان‌های عمومی؛

قرار گرفتن در مکان‌هایی که فرار کردن و یا کمک گرفتن از دیگران دشوار باشد.

درمان اختلال آگورافوبیا یا ترس از مکان‌های باز

برای درمان آگورافوبیا از دارو درمانی و روان‌درمانی بهره‌برداری می‌شود. داروها می‌توانند از شدت آگورافوبیا و اضطراب فرد بکاهند و نقش کنترل‌کننده را بازی می‌کنند اما برای درمان کامل آگورافوبیا نیاز به روان‌درمانی است که از سوی روان‌شناس انجام می‌شود.

دارو درمانی اختلال آگورافوبیا یا ترس از مکان‌های باز

برای درمان دارویی آگورافوبیا از داروهای ضدافسردگی بهره‌برداری می‌شود. این داروها در کاهش اضطراب نقش مهمی دارند. در این زمینه بیش‌تر داروهای مهارکننده‌ی بازجذب سروتونین به کار برده می‌شود هم‌چنین بنزودیازپین‌ها، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای نیز کاربرد دارند. اما درمان با بنزودیازپین‌ها نباید بیش از یک ماه باشد چون بنزودیازپین‌ها می‌توانند عوارض به همراه داشته باشند.

درمان آگورافوبیا (گذر هراسی)

درمان شناختی رفتاری یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان اختلالات اضطرابی و از جمله درمان آگورافوبیا می‌باشد. هدف از درمان شناختی رفتاری آموزش مهارت‌هایی به فرد می‌باشد تا بتواند بهتر اضطراب را تحمل کند و با نگرانی‌های خود به چالش برخیزد و به این ترتیب به‌تدریج وارد فعالیت‌هایی شود که به‌خاطر اضطراب از آنها اجتناب می‌کرده است.

در درمان شناختی تاکید بر آن است که هر چقدر بیمار اطلاعات بیشتری درباره مشکل خود و نحوه ایجاد و تداوم اضطراب پیدا کند، تسلط بیشتری بر بیماری خود خواهد یافت. موارد زیر به بیمار کمک شایانی می‌کند:

زمانی که اجداد ما در جنگل‌ها ساکن بودند، در معرض انواع بلایای طبیعی قرار داشتند. طبعاً اگر در شب با نگرانی از حمله شیر و پلنگ نمی‌خوابیدند، به چنان خواب عمیقی فرو می‌رفتند که حضور شیر و یا پلنگ را متوجه نمی‌شدند و طعمه آنها می‌شدند. بنابراین، ما نوادگان اجدادی هستیم که نگران خطرات اطراف خود بودند و در حالت گوش بزنگی قرار داشتند.

علائم شایع کم خونی در کودکان

کم خونی خفیف در کودکان علائم کمی را بروز می دهد و یا حتی ممکن است هیچ علائمی را نشان ندهد. به همین دلیل است که تشخیص این بیماری در مراحل اولیه تقریبا غیرممکن است. در این جا، برخی از علائم شایع کم خونی خفیف در کودکان که ممکن است به شما کمک کند به راحتی فقر آهن را در کودک خود تشخیص دهید، بیان شده است، تا با توجه مکرر به این علائم، فرزندان سالمی داشته باشید:

• خستگی
• ضعف
• بدخلقی
• هوس های غذایی غیر معمول
• بی اشتهایی
• سردرد
• تنگی نفس
• درد گلو
• رنگ پریدگی پوست
• ناخن های شکننده
• خون در مدفوع
• درسفیدپوستان رنگ چشم کودک مبتلا به کم خونی، پریده و سفید می شود.

اگر شما متوجه هر یک از این علائم و نشانه ها در کودک خود شدید، می توانید یک وقت ویزیت از دکتر اطفال به منظور تشخیص کم خونی کودک خود، رزرو کنید و این نکته نیز بسیار مهم است که اگر علت و نوع کم خونی که کودک شما را تحت تاثیر قرار داده، مشخص شود، اساس درمان نهایی را تشکیل شده و درمان راحت تر و سریع تری برای کودک یافت می شود.

دلایل شیوع کم‌خونی بین شیرخواران چیست؟

گاهی کودک تغذیه خوبی ندارد و گاهی هم خود مادر دچار کم‌خونی است. در برخی موارد نیز در بدو تولد به دلیل آنکه جنین بالا‌تر از شکم مادر قرار می‌گیرد، ممکن است مقداری خون از طریق بندناف به جفت منتقل شود که این خود احتمال کم‌خونی در کودک را بالا می‌برد. کم‌خونی در نوزادان کم‌وزن و نارس هم بسیار شایع است.

از کجا بفهمیم شیرخوارمان کم‌خون است؟

بهتر است تمام نوزادان ۳ تا ۶ ماهگی از نظر کم‌خونی به‌وسیله پزشک مورد ارزیابی قرار گیرند. با یک آزمایش ساده خون می‌توان فهمید شیرخوار فقرآهن دارد.

گزینه های درمان بیماری کم خونی کودک

کم خونی در دوران کودکی، درست مانند دیگر کم خونی در تمامی دوران زندگی، با افزایش مصرف غذاهای غنی از آهن در رژیم غذایی روزانه درمان می شود. اما در موارد کم خونی شدید کودکان، مکمل های آهن اغلب از طریق قرص به آن ها داده می شود.

اگر مکمل آهن به کودک شما تجویز شده است، مطمئن شوید که شما آن را با معده خالی به او بدهید. آهن، در معده ی خالی، سریع تر جذب می شود. همچنین، بیشترین مقدار غذاهایی که غنی از ویتامین C هستند، به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید. در علم پزشکی ثابت شده است که ویتامین C، به تسریع افزایش و جذب آهن اضافه دربدن کودکان کمک فراوانی می کند.

شیر و آنتی اکسیدان ها تمایل بیشتری به تداخل با اثر مکمل های آهن دارند، بنابراین مطمئن شوید که کودکان شما در زمان استفاده از قرص های آهن از مصرف آن ها اجتناب می کند. همچنین با اضافه کردن مواد غذایی غنی از آهن مانند جگر، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، حبوبات، کشمش و نان دانه های کامل و سبوس دار به رژیم غذایی بچه ی خود، شانس او را در درمان کم خونی بیشتر کنید.

اگر مادری به این علائم بی‌تفاوت باشد یا در دادن قطره آهن بی‌توجهی کند، چه مشکلاتی سلامت کودک را تهدید می‌کند؟

مثل این است که ساختمانی را بسازیم ولی اسکلت‌های آن نازک و شکننده باشد. آهن برای بسیاری از فعالیت‌های حیاتی سلول ضروری است. اگر آهن بدن کم باشد تمام مسائل مربوط به بالا رفتن هوش و بهتر شدن خواب، اشتها و رفتار کودک اختلال پیدا می‌کند.

کم خونی در بچه ها چه نشانه هایی دارد؟

در طول سال های رشد، اکثر کودکان از برخی مسائل مربوط به سلامت جزئی مانند بیماری های چند روزه و مداوم رنج می برند. این موضوع، بیشتر به خاطر این است که سیستم ایمنی بدن کودکان شما به طور مداوم در حال تحول می باشد. اسهال مکرر، سرماخوردگی و سرفه، بدن کودک را که در طول مراحل رشد مشغول نگه داشته و از رشد و بالندگی باز می دارد و حتی می تواند سبب کم خونی کودک شما شود.

آیا کم‌خونی در شیرخواران شایع است؟

بله، بروز کم‌خونی در شیرخواران شایع است و بیش از ۴۰ درصد کودکان حتما کم‌خونی دارند اما اینکه چه درصدی از کودکان دچار کم‌خونی طبیعی‌اند و چقدر نیاز به مصرف دارو دارند، روشن نیست و آماری در این زمینه در کشور ما وجود ندارد.

علل کم خونی کودکان

هر چند ممکن است بروز کم خونی کودک تعجب آور باشد، ولی در واقع مشکل عمده ای است که از رعایت نکردن بهداشت عمومی اتفاق می افتد، و حتی ممکن است باعث افزایش خطر مرگ و میر در کودکان شود. همچنین، کم خونی دارای اثرات بسیار دیگری بر سلامت کودک شما خواهد داشت.

احتمال دارد علل کم خونی متفاوت باشد، احتمالا درصد کمی از کودکانی که مبتلا به کم خونی هستند، تحت تاثیر عوامل جغرافیای منطقه محل سکونت خود بوده اند. مشخص شده است که برخی از اشکال کم خونی مربوط به استعداد ژنتیکی بوده و گروه های نژادی خاصی را در معرض خطر ابتلا به کمبود آهن قرار می دهد. فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است.

منظورتان از کم‌خونی طبیعی چیست؟

وزن کودکان در ۳ ماهگی به طور طبیعی دو برابر می‌شود ولی آهن دریافتی از طریق شیر مادر یا شیرخشک تغییری نمی‌کند بنابراین عملا دچار کم‌خونی طبیعی می‌شوند.

در این صورت نیازی به تجویز دارو نیست؟

نه، اگر کم‌خونی شدید و از حد استانداردی که خود پزشک می‌داند، کمتر نباشد، نیازی به تجویز دارو نیست اما وقتی پزشک برای شیرخوار قطره آهن تجویز کرد، لازم است این قطره حتما به شیرخوار داده شود.

علل فقر آهن در کودکان

• داشتن یک رژیم غذایی که فاقد مواد مغذی و ضروری از جمله آهن است، به کم خونی کودکان کمک می کند.
• رشد سریع در سال اول بعد از تولد، باعث افزایش نیاز به آهن می شود. بنابراین، اگر در این دوران آهن کافی به بدن کودک شما نرسد، او را بیمار خواهد کرد. از این رو، کمبود آهن در برنامه ی غذایی می تواند عامل اصلی بیماری کم خونی شود.
• از دست دادن خون به صورت آهسته و در دراز مدت، مانند خونریزی در دستگاه گوارش کودکان، عامل دیگر بروز این بیماری است.
• ناتوانی بدن در جذب آهن هم می تواند عامل دیگری در بروز بیماری کم خونی کودک شما باشد.
• بچه هایی که از طریق شیر مادر تغذیه می شوند، کمتر از سایر کودکان در معرض خطر ابتلا به کم خونی قرار دارند.
• همه نوزادان با آهن ذخیره شده در بدن خود به دنیا می آیند. اما از آنجایی که آن ها با سرعت بسیار زیادی در طول چند سال اول زندگی خود رشد می کنند، نیاز به آهن اضافی برای حمایت از فعالیت-های بد نی دارند. در واقع، در حالت عادی، بچه های در حال رشد نیاز به حدود ۱ میلی گرم آهن در هر روز دارند.

دیابت در سالمندان

با افزایش سن و رسیدن به سنین 70 ـ 60 سالگی ، بروز دیابت افزایش می‎یابد. در این سنین شیوع دیابت 3 برابر بیش از سنین میانسالی است.

شمار افرادی که با داشتن نیم قرن سابقه دیابت در دهه های هفتاد ، هشتاد و نود عمر خود، سرحال و فعالند رو به افزایش است ولی چه بسا برخی افراد با سابقه 50 ـ 40 ساله‎ی دیابت باید مشکلات مربوط به آسیب ناشی از دیابت و نیز مشکلات مربوط به افزایش سن را بپذیرند.

یکی از مشکلات دیابت در افراد مسن آن است که شخص ممکن است مبتلا به بیماری دیگری نیز باشد که کنترل قندخون را مشکل تر سازد. به علاوه ممکن است بیمار به علت بالا بودن قندخون در طی چند سال قبل از تشخیص، دچار عوارض دیابت شود و این عوارض در سنین کهنسالی بروز کند.

وضعیت سلامت افرادی که از کودکی مبتلا به دیابت بوده اند ممکن است در سنین بالا به دلیل عوارض دراز مدت دیابت که در حال پیدایش هستند رو به ضعف بگذارد.

اگر فرد دیابتی تحت مراقبت فردی مسئول قرار گیرد و اگر بیمار همکاری خوبی داشته باشد امکان کنترل مناسب قندخون فراهم خواهد بود.

دیابت چیست؟

بیماری دیابت نوعی اختلال متابولیک است که در آن بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست و یا نمی‌تواند از آن به درستی استفاده نماید.

هنگامی که گلوکز (قند) وارد جریان خون می‌شود، لوزالمعده برحسب میزان قند موجود در خون، مقدار مناسبی انسولین را آزاد می‌کند. انسولین هورمونی است که باعث می‌شود گلوکز به داخل سلول‌ها وارد شود و سلول‌ها بتوانند از آن استفاده کرده و انرژی تولید نمایند. چنانچه بدن قادر نباشد به مقدار کافی انسولین تولید کند و یا نتواند از انسولین آزاد شده توسط لوزالمعده به درستی استفاده نماید، سوخت‌وساز (متابولیسم) بدن دچار مشکل شده و میزان گلوکز (قند) خون افزایش می‌یابد. این افزایش گلوکز در طولانی مدت فرد را دچار مشکلات سلامتی کرده و باعث می‌شود تا عوارض مختلفی در او بروز پیدا نماید.

تشخیص دیابت در سالمندان

نشانه های بیماری دیابت در سالمندان کمتر از افراد کم سال مشهود است. سالمندان معمولاً دچار تشنگی شدید یا افزایش و تکرر ادرار نمی‎شوند، اما ممکن است بی حال و مریض احوال باشند و یا علی رغم اشتهای طبیعی ، وزنشان به تدریج کم شود. از این رو انجام آزمایش خون برای بررسی وجود قندخون بالا در افراد کهنسال ضروری است و باید به عنوان جزئی از معاینه معمول آنها به شمار آید زیرا در این افراد ممکن است ماهها یا سالها پس از آسیب بافتی ناشی از افزایش قندخون دیابت تشخیص داده شود.

معیارهای آزمایشگاهی تشخیص دیابت در سالمندان همچون دیگر گروههای سنی است ولی آنچه اهمیت دارد توجه به احتمال وجود دیابت با علامتهای بالینی بسیار خفیف و غیر اختصاصی و انجام بررسی های آزمایشگاهی لازم برای کشف آن است.

 انواع بیماری دیابت

بیماری دیابت انواع مختلفی دارد که از جمله‌ انواع شایع آن، میتوان به دیابت نوع ، دیابت نوع  و پیش‌دیابت اشاره کرد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید آن است که هر یک از انواع دیابت نوع ۱، نوع ۲ و پیش‌دیابت، باعث بروز علائم یکسانی در افراد می‌شوند. به‌همین دلیل در ادامه ابتدا به بررسی علائم دیابت در افراد می‌پردازیم و سپس هر یک از انواع دیابت و علل بروز آن را به اختصار شرح خواهیم داد.

علائم و نشانه‌های بیماری دیابت

ازجمله علائم اصلی بیماری دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

تکرر ادرار و شب ادراری؛

خشکی دهان و تشنگی بیش‌ازحد؛

احساس گرسنگی شدید؛

تغییرات رفتاری؛

تاری دید؛

افت قند خون فرد در سالمند دیابتی

در هر فرد مبتلا به دیابت ، قندخون باید در محدوده طبیعی ( یعنی 110 ـ 70 میلی گرم در دسی لیتر ) باشد ولی افرادی که قندخون طبیعی دارند بیش از افرادی که قندخون آنها بالاتر از محدوده طبیعی است ، در معرض افت قندخون هستند.

افراد جوان در مقایسه با سالمندان ، معمولاً حملات ناشی از افت قندخون را سریعتر شناسایی و درمان می‎کنند. به دنبال افت قندخون تغییراتی در جریان خون مغز رخ می‎دهد که ممکن است سرخرگهای سفت شده ی سالمندان نتوانند این تغییرات را به راحتی بپذیرند. سالمندان دیابتی که تنها زندگی می‎کنند ممکن است بر اثر افت قندخون زمین بخورند یا بی هوش شوند.

پایین افتادن قندخون موجب لرزیدن شخص و در نتیجه پایین آمدن دمای بدن نیز می‎شود. در افراد سالمند ممکن است به دلالیل مختلف بدون پایین آمدن قندخون نیز دمای بدن پایین بیاید.

نشانه های آغاز حمله افت قندخون

اغتشاش شعور یا فراموشی ، رنگ پریدگی، تعریق، تحریک پذیری و کندی چشمگیر در واکنشها ، از افت قندخون حکایت دارد. در صورت مشاهده این علامتها باید سریعاً قندخون اندازه گیری شود. اگر نمی‎توانید قندخون را اندازه بگیرید، اندکی قند به بیمار بخورانید و آثار آن را مشاهده کنید.

انجام حرکات و فعالیتهایی که فرد به آنها عادت ندارد می‎تواند به پایین افتادن قندخون کمک کند ، مثلاً در هوای آفتابی که معمولاً سالمندان علاقه به انجام کارهای باغبانی دارند، ممکن است چنین حالتی رخ دهد.

توجه داشته باشید که در هوای سرد ، خطر افت قندخون و افت دمای بدن مضاعف می شود، لذا در صورت امکان ، اینگونه مواقع نزد بستگان خود بمانید تا هوا بهتر شود. فرد سالمند ممکن است خوردن یک وعده غذا را فراموش کند، از این رو بهتر است اوضاع را تحت نظر داشته باشید.

با یک نگاه اجمالی بر آمارها، می‌توان دریافت که میزان شیوع دیابت در سالمندان به شدت رو به افزایش است و تشخیص و کنترل دیابت در این افراد، مشکلات زیادی را به همراه دارد. افراد سالمند به علت کهولت سن به بیماری‌های گوناگونی دچار هستند. بنابراین نیاز به مراقبت بیش‌تری جهت جلوگیری از ابتلا به عوارض جانبی بیماری دیابت دارند. با توجه به شیوع سریع دیابت در جهان و به‌ویژه در جمعیت سالمند، لازم است تا آگاهی افراد جامعه نسبت به این بیماری بالا رود زیرا این بیماری یکی از عوامل اصلی مرگ‌ و میر در جهان تلقی شده و ممکن است در سال‌های آینده جمعیت بسیار زیادی را تحت تاثیر قرار دهد.

در این مقاله سعی کردیم تا با رعایت اختصار، اطلاعات جامعی را در رابطه با بیماری دیابت در اختیار شما عزیزان قرار دهیم و نکات مربوط به مراقبت از سالمندان دیابتی را ذکر نماییم. امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

سرطان سالمندان، از تشخیص تا درمان

سابقه خانوادگی، نژاد، آلودگی هوا، پارازیت‌ها، اشعه آفتاب، تماس با فلزات سنگین، تماس طولانی‌مدت با چوب و تراشه‌های آن، بعضی از مشاغل پرخطر، سوء‌تغذیه و کاهش قدرت ضعف سیستم ایمنی، استرس، مصرف موادمخدر، سیگار، قرار گرفتن در معرض اشعه به‌دلیل بیماری قبلی، کم‌خونی طول کشیده و... عوامل مهمی هستند که می‌توان ردپای آنها را در بیشتر مبتلایان به بدخیمی‌های سروگردن پیدا کرد. بدخیمی‌های سروگردن شایع که در سالمندان دیده می‌شوند، از این قرارند.

موانع موجود در عدم تحقق مراقبتهای پیشگیرانه

با وجود اینکه منافع مراقبتهای پیشگیرانه در سالمندان شناخته شده‌اند، بسیاری از افراد مراقبتهای توصیه شده را دریافت نمی‌کنند. دلایل این موضوع از دیدگاه مراقبت‌کننده‌ها شامل: وقت ناکافی، عدم پرداخت هزینه، مخالفت افراد با موارد توصیه شده و از دیدگاه مددجویان شامل: ترس، هزینه خدمات، اعتقاد به اینکه نشانه‌های جدید، یک مسئلة طبیعی سالمندی و پیری است و فقدان مراقبت‌های اولیه توصیه شده‌ می‌باشد.

برای ارائه خدمات پیشگیری، مراقبتها باید در فرصت مناسب ارائه گردد، مخصوصاً در اشخال سالمند که دسترسی محدود به خدمات دارند. ترس مجددجو را می‌توان با شناسائی عوامل فردی مرتبط با خطرات شخصی و بیان منافع مراقبتها، کاهش داد.

آموزش یک امر بسیار مهم است که شایعات را برطرف کرده و اغلب به سالمندان کمک می‌کند که بفهمند، سالمندی و بیماری الزاماً مترادف هم نیستند. پوشش دادن خدمات بیمه و سهولت دسترسی به منابع مالی نیز ممکن است سالمندان را به استفاده از خدمات پیشگیری تشویق کند.

در هر صورت مراقبتهای پیشگیری نباید به فعالیتهای علمی و رسمی محدود شوند. فرصتهای مناسب برای ارائه این خدمات را می‌توان در جاهای دیگر مثل خانة مددجو، محل کار، مسجد، مراکز روزانه سالمندان، بیمارستان و... بدست آورد. در واقع خدمات پیشگیرانه باید هر جا که سالمندان حضور دارند، ارائه شوند.

سرطان تیروئید

نوعی از سرطان تیروئید به نام آناپلاستیک وجود دارد که در سنین بالا شایع است. البته سرطان تیروئید در سنین پایین هم دیده می‌شود.

سرطان پوست

سرطان پوست نیز در سالمندان بیشتر دیده می‌شود. ضایعاتی که بیش از 2 هفته روی پوست باقی بماند، خال‌هایی که ناگهان تغییر شکل می‌دهند، زخم‌های خونریزی‌دهنده (به‌مدت بیشتر از 3 هفته)، می‌توانند علامت ابتلای سالمند به سرطان پوست باشند. البته سرطان پوست در هر نقطه‌ای از بدن ممکن است دیده شود ولی بسیاری از ضایعات در ناحیه سروگردن ایجاد می‌شوند چون این ناحیه از بدن بیشتر در معرض اشعه آفتاب است. بعضی از سلول‌های بدخیم، مدت زیادی در لایه رویی پوست باقی می‌مانند و در صورت درمان نشدن به لایه‌های زیرین سرایت می‌کنند. به همین دلیل بر تشخیص زودرس ضایعات بدخیم تاکید می‌شود. ملانوما بدخیم‌ترین نوع سرطان است که اگر زود تشخیص داده شود، قابل‌درمان است در غیر این صورت به‌سرعت در بدن گسترش خواهد یافت.

سرطان حنجره

این نوع از سرطان تقریبا در خانم‌ها دیده نمی‌شود، اگر هم دیده شود خطرناک نیست و به راحتی درمان و ریشه‌کن می‌شود. این سرطان در آقایان شایع است. گرچه در سنین بعد از 40 سالگی بروز می‌کند ولی مراجعان به طورعمده سالمندان هستند. این سرطان ارتباط مستقیمی با مصرف الکل، سیگار و تریاک دارد. علامت شایع بیماری خشونت و گرفتگی صداست. گرفتگی و خشونت صدا با آب خوردن یا استراحت دادن به حنجره برطرف نمی‌شود. اغلب بیماران فکر می‌کنند توده‌ای در گلو وجود دارد که هنگام بلع مشکل‎‌ساز است. گاهی سفتی در گردن، مشکلات تنفسی، احساس درد و کاهش وزن نیز در بیماران دیده می‌شود.

البته سرطان حنجره همیشه با علامت گرفتگی صدا ظاهر نمی‌شود چون همه تومورها روی تارهای صوتی نیستند و ممکن است در قسمت انتهایی حنجره باشند و باعث تنگی نفس بیمار شوند.

اگر علائم بیش از دو هفته طول بکشد، حتما باید حنجره به‌وسیله پزشک معاینه شود. اگر سرطان حنجره در تارهای صوتی باشد، خیلی زود تشخیص داده می‌شود.

مراقبتهای بهداشتی توصیه شده

مراقبتهای بهداشتی پیشنهادی در سالمندان که در این بخش مورد بحث واقع شده است شامل: ایمن‌سازی بر علیه بیماری شایع در سالمندان، پیشگیری داروئی، هورمون درمانی جایگزینی و تشخیص زودرس می‌باشد.

ایمن‌سازی

تغییرات دستگاه ایمنی در سالمندان خطر ابتلای آنان را به بیماری عفونی افزایش می‌دهد. حساسیت به عفونت مستقیماً با وضعیت بهداشت عمومی، تغذیه و سطح فعالیت آنان ارتباط دارد. برای سالمندان عموماً ایمن‌سازی بر علیه آنفولانزا، پنوموکرک و دیفتری- کزار توصیه می‌شود.

آنفلوآنزا: آنفلوآنزا یک بیماری ویروسی دستگاه تنفسی است. این بیماری یکی از علل اصلی ابتلا و مرگ و میر در سالمندان را تشکیل می‌دهد. مخصوصاً در سالمندانی که دچار بیماریهای مزمن تنفسی یا ناراحتی‌های قلبی و عروقی، دیابت، اختلال عمل کلیه می‌باشند، این مسئله بیشتر رخ می‌دهد.

ایمن‌سازی آنفلوآنزا: واکسن‌هائی که جهت ایمن‌سازی در بیماری آنفلوآنزا بکار می‌روند، معمولاً علائم شدید بیماری را کاهش داده و 80% از مرگ و میر ناشی از آن در سالمندان جلوگیری می‌کند.

واکسن آنفلوآنزا باید سالیانه برای همة افراد 65 ساله و بالاتر تجویز شود. بهترین زمان باری تلقیح واکسن اواخر مهر ماه تا نیمه آبان ماه می‌باشد که با شروع فصل آنفلوآنزا مطابقت دارد.

نکات مهم: قبل از ایمن‌سازی باید سابقة آلرژی، و وضعیت سلامت عمومی فرد، بررسی شود. واکسن در افرادی که دچار بیماری حاد تنفسی هستند و یا بیماری تب‌دار دارند، قبل از برطرف شدن علائم، نباید تجوز شود.

این واکسن بصورت عضلانی تزریق می‌شود. واکنش‌های خفیف مانند درد و سفتی در محل تزریق و خستگی ممکن است اتفاق بیفتد ولی معمولاً در مدت 48 ساعت فروکش می‌کند. عوارض شدید بندرت رخ می‌دهد.

آیا سکته مغزی قابل درمان است؟

خونریزی مغزی در سالمندان قابل درمان است، به شرط آنکه وقت را از دست ندهیم. اگر این عارضه به خوبی شناخته شود و به موقع و در زمان طلایی «سه ساعت نخست بروز سکته» به بیمارستان منتقل شود، امکان درمان وجود دارد، اما بعد از زمان طلایی نمی‌توان کاری کرد. در هر دقیقه‌ای که از سکته سپری می‌شود، ۲ میلیون عدد از سلول‌های مغزی می‌میرند که بر این اساس در عرض یک ساعت ۱۲۰ میلیون سلول مغزی از بین می‌رود. در صورتی که بیمار، به موقع و در زیر سه ساعت به بیمارستان رسانده شود، پس از انجام اقدامات تشخیصی، تحت درمان با داروی حل کننده لخته قرار می‌گیرند که با برداشته شدن لخته و رفع انسداد، حیات به مغز باز می‌شود.

۳ روش درمان سکته مغزی

روش درمان بستگی به این دارد که سکته ایسکمیک باشد یا هموراژیک. درمان حمله ایسکمیک گذرا نیز به علت، مدت زمان ایجاد علائم و وجود عوارض پزشکی دیگر دارد. اما ۳ روش گفته شده در ادامه مطلب در کنار هم روش‌های مؤثر درمان سکته می‌باشند.

• درمان دارویی؛
• جراحی؛
• اصلاح روش زندگی؛

چند نکته مهم درباره سکته مغزی

مراقب بیمار و پرستار او باید به داروها توجه بیشتری داشته باشد

برای مشکلات حرکتی ورزش فیزیوتراپی و تحرک در منزل توصیه می‌شود.

نباید سالمند در دوران بعد از سکته یکجا بنشیند یا بخوابد چون احتمال مبتلا شدن به زخم بستر در او وجود دارد.

وضعیت تغذیه ایی، تنفسی، و بهداشتی او باید دائماً بررسی شود.

بهترین راه پیشگیری و جلوگیری از سکته مغزی در سالمندان داشتن سبک زندگی سالم می‌باشد.

تغذیه سالم، دوری از دخانیات و مصرف الکل از مهمترین وظایف خانواده‌ها برای مراقبت از سالمندان می‌باشد.

تجربه نشان می‌دهد خوشبختانه 70 درصد بیماران و سالمندان مبتلا به سکته مغزی در سالمندان پس از مراجعت سریع به بیمارستان و تحت نظر قرار گرفتن پزشک و پرستار به وضعیت نرمال سلامتی می‌رسند. در این میان 20 تا 30 درصد این افراد به دلیل نبود امکانات و اقدامات مناسب و به موقع جان خود را امکان دارد از دست بدهند.

جراحی: دومین روش درمان سکته

ممکن است فرد به جراحی نیاز داشته باشد تا از تکرار آن در آینده جلوگیری شود. اگر شریان کاروتید شما به شدت تنگ شده باشد ممکن است پزشک شما آنژیوپلاستی گردن را انجام ندهد. بجای آن جراحی رگ کاروتید به نام اندآرکتومی کاروتید را انجام دهد. در این جراحی، پزشک رگ کاروتید را از چربی‌ها و لخته‌ها و پلاکت‌ها تمیز می‌کند. در نتیجه رگ بهتر خون رسانی را انجام می‌دهد. همینطور خطر سکته‌ی مغزی یا سکته‌ی خفیف بعدی را کاهش می‌دهد.

اصلاح روش زندگی: سومین روش درمان سکته

اصلاح سبک زندگی برای جلوگیری از سکته یا سکته‌های خفیف آینده ضروری است. چون اقدامات پزشکی ممکن است کافی نباشد. مثلاً شما فشار خون بالایی داشته باشید. هر چقدر دارو هم مصرف کنید ولی رژیم غذایی پرنمک داشته باشید کاملاً مؤثر نخواهد بود.

این تغییرات در سبک زندگی شامل:

• ورزش؛
• کاهش وزن؛
• خواب کافی؛
• کاهش استرس؛
• خوردن مرتب میوه و سبزیجات؛
• کاهش مصرف شیرینی و غذاهای سرخ شده؛

کنترل کردن مرتب شرایط پزشکی مثل: دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و…

علت سکته مغزی در سالمندان چیست؟

سکته مغزی در سالمندان از شایع ترین مشکلات جامعه می باشد.سکته مغزی به قطع شدن خون رسانی توسط عروق و شریانی است که به مغز گفته می شود. این مورد رتبه دوم مرگ میر در سالمندان دنیا را به خود اختصاص داده است. با توجه به بررسی ها و تلاش های متخصصان برای پیشگیری و کنترل از این این اتفاق همچنان آمار فوتی ها بسیار بالاست.

در کشورهای توسعه یافته به علت امکانات تخصصی و پیشرفته بودن تجهیزات اورژانسی این میزان کمتر می باشد.در کشور خودمان به علت بالا رفتن سن عموم جامعه و سبک زندگی و تغذیه مردم این اتفاق بسیار خطرناک و شایع است.

 سکته مغزی چیست؟

این اختلال از بیماری هایی است که در بیان علت مرگ و میر بسیار می شنویم ! اما هنگام سکته مغزی در بدن چه اتفاقی می افتد؟

این ضایعه هنگامی رخ می دهد که یک لخته خون باعث انسداد شریان خون رسان به مغز می شود و یا اینکه یک رگ خونی مغز پاره می شود و خون رسانی به بخشی از مغز متوقف می گردد و چند ثانیه پس از این اتفاق، مغز دیگر نمی تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد و سلولهای مغز شروع به مردن می کنند و به این حالت اصطلاحاً سکته مغزی می گویند. این بیماری از شایعترین علل مرگ در دنیا است.

با پاره شدن یک شریان، و به دنبال آن در گردش خون آن ناحیه از مغز اختلال ایجاد می شود و موجب بروز علائمی مانند موارد زیر اتفاق می افتد :

فلج نیمه بدن

اختلال تکلم

مشکل در راه رفتن

و …

همانطور که مستحضر هستید به طور متوسط ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران می توانند با درمان مناسب زندگی مستقل داشته باشند.

7 علائم سکته مغزی کدام اند؟

حالت تهوع و تب

لکنت زبان و مشکل در صحبت

سخت شدن خوردن و آشامیدن

عدم تعادل و ایراد در راه رفتن

کم شدن قوای بینایی و حسی و تاری دید

بیهوشی و سردرد شدید

بی حسی یک سمت صورت یا بدن مخصوصا لب

هزینه های بالای درمان و نگهداری در بیمارستان و مراکز درمانی پس از سکته مغزی در سالمندان مشکل بزرگی است. توصیه می شود مشورت با پزشک پرستار در منزل انجام شود. برای ادامه درمان و رسیدن بیمار به شرایط بهبودی و کاهش هزینه های بالای بیمارستان و مراقبت در مراکز درمانی، پرستار سالمند در منزل بهترین گزینه برای این شرایط می باشد چون آرامش و مراقبت بیشتری در منزل کنار خانواده بدست می آورد.

علت بروز سکته ی مغزی در سالمندان

در مقالات علمی بررسی شده متوجه میشوید که یکی از رایج ترین علل این مشکل مغزی، سخت و ضخیم شدن دیواره های رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و … انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. همینظور ممکن است لخته خون  باعث مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و باعث بروز سکته مغزی ایسکمیک شود.

با وجود مطالعات فراوانی که در این حوزه انجام شده می توان گفت عامل اصلی بروز سکته ی مغزی در اکثر موارد، فشار خون بالاست که سبب انفجار رگ خونی ضعیف می شود. معمولاً این افراد علائم خبر کننده ای مانند سردرد و تشنج را دارند که باعث پاره شدن رگ در مغز می گردد. از دیگر دلایل، حرکت کردن لخته خون از قلب و یا عروق گردن است که وارد مغز می شود. بیماران قلبی و یا مبتلایان رماتیسم قلبی که ریتم قلبشان دچار مشکل است و یا افرادی که دچار سکته های قلبی شده اند یا مشکل دریچه ای دارند در خطر ابتلا به آن معرفی شده هستند.

6 مورد از عوارض سکته مغزی در سالمندان

1- بی حسی ناتوانی و ضعف در بدن یا صورت

2- سرگیجه و مشکلات بینایی

3- فراموشی و از دست رفتن حافظه

4- ناتوانی در صحبت کردن زیاد

5- عدم توانایی و درک صحبت ها

6- بیماری اختلال بلع

از کجا بفهمیم سالمند دچار سکته مغزی شده است؟ (آزمون تشخیص آن)

برای شناسایی و تشخیص سکته مغزی باید از آزمون هایی استفاده کرد.  آزمون هایی که به شناسایی علائم و نشانه های آن کمک می کند به صورت زیر هستند:

چهره : از فرد بخواهید لبخند بزند، آیا یک طرف صورت بی حس است؟

بازوها : از فرد بخواهید دست هایش را بالا ببرد. آیا یک دست پایین است؟

حرف زدن : از بخواهید یک جمله ساده را تکرار کند. آیا در به یاد آوردن و بیان کلمات با دشواری روبرو است؟

هنگام بروز علائم سکته مغزی چه باید کرد ؟

علائم سکته را نادیده نگیرید! حتی اگر فقط یک علامت مشاهده شد و یا علائم خفیف بودند و یا برطرف شدند.

معطل نکنید! هر یک دقیقه حیاتی است، پس فوراً بیمار را به پزشک برسانید.

اگر یک یا چند علامت این بیماری را برای بیش از چند دقیقه مشاهده کردید، به اورژانس (۱۱۵) زنگ بزنید. آمبولانس بیمار را سریعا به بیمارستان می‌رساند.

زمانی را که علائم شروع شده اند، بررسی کنید! این نکته مهمی است که باید به پزشک در بیمارستان بگویید.